De geboorte van een plantje op dorre grond

Lezen: Jesaja 52:13-15 en Jesaja 53:1-12

Hoe vind je het om zo met de profetieën van de Bijbel bezig te zijn? Misschien ben je ermee vertrouwd, misschien vind je ze wel erg vreemd. Ik kan me dat laatste heel goed voorstellen. Wij zijn niet gewend aan dit soort teksten. We weten vaak niet hoe we ze moeten lezen en vooral niet hoe we ze moeten interpreteren.

We gaan zo het vierde lied van de dienaar lezen. Net als de drie voorgaande is dit een gedicht over de knecht van God die zo’n belangrijke rol speelt in Gods reddingsplan. Er is echter iets wat je moet beseffen als je dit soort gedeeltes in de Bijbel leest.

Een profetie betekent dat je inzicht krijgt in Gods werkelijkheid. Het is dus veel meer dan een voorspelling van de toekomst. Profetieën zijn bedoeld om ons te laten zien hoe God kijkt naar zaken die op aarde gebeuren.

Dat is best lastig voor ons. Weet je waarom? Wij leven op een klein planeetje in het heelal. Wij worden beperkt door tijd, ruimte en materie. God daarentegen leeft niet in ons universum. Het universum leeft in Hem. Hij staat buiten de tijd, buiten de ruimte en buiten de materie. Dat betekent dat wij op een tijdlijn leven. Wij kunnen maar op één plek tegelijkertijd zijn. God leeft boven de tijdlijn. Hij is overal tegelijkertijd.

Ik benoem dit, omdat de profetieën in de Bijbel vaak in één ademtocht spreken over de nabije toekomst, de eerste komst van Jezus én de periode waarin Jezus zijn koninkrijk heeft gevestigd.

In de tekst die we nu gaan lezen, gaat het over de aanstaande ballingschap van Israël, over de komst van Jezus, zijn lijden, dood en opstanding, en over zijn terugkeer als overwinnende koning. Als je oppervlakkig leest, lijkt het alsof het over een korte periode gaat, maar in feite gaat het dus over de vervulling van Gods reddingsplan in verschillende fases. Fases waar honderden en duizenden jaren tussen zitten.

We lezen het slot van Jesaja 52 en vervolgens Jesaja 53. Dit gedicht schildert een afbeelding van Jezus waar Leonardo da Vinci jaloers op zou zijn…

Jesaja 52:13-53:12

Ja, mijn dienaar zal slagen, hij zal groots zijn en hoogverheven.

Zoals hij velen deed huiveren – zo mismaakt was hij, zo weinig menselijk zijn aanblik, zijn uiterlijk had niets meer van een mens –, zo zal hij veel volken opschrikken, en koningen zullen sprakeloos staan.

En zij aan wie niets was verteld, zullen zien, zij die niets hadden gehoord, zullen begrijpen. Wie kan geloven wat wij hebben gehoord? Aan wie is de macht van de HEER geopenbaard?

Als een loot schoot hij op onder Gods ogen, als een scheut uit dorre grond. Onopvallend was zijn uiterlijk, hij miste iedere schoonheid, zijn aanblik kon ons niet bekoren.

Hij werd veracht, door mensen gemeden, hij was een man die het lijden kende en met ziekte vertrouwd was, een man die zijn gelaat voor ons verborg en door ons werd verguisd en geminacht.

Maar hij was het die onze ziekten droeg, die ons lijden op zich nam. Wij echter zagen hem als een verstoteling, door God geslagen en vernederd.

Om onze zonden werd hij doorboord, om onze wandaden gebroken. De straf die hij onderging bracht ons vrede, zijn striemen gaven ons genezing.

Wij dwaalden rond als schapen, ieder zocht zijn eigen weg; maar de wandaden van ons allen liet de HEER op hem neerkomen.

Hij werd mishandeld, maar verzette zich niet en deed zijn mond niet open. Als een schaap dat naar de slacht wordt geleid, als een ooi die stil is bij haar scheerders deed hij zijn mond niet open.

Door een onrechtvaardig vonnis werd hij weggenomen. Wie van zijn tijdgenoten heeft er oog voor gehad? Hij werd verbannen uit het land der levenden, om de zonden van mijn volk werd hij geslagen.

Hij kreeg een graf bij misdadigers, zijn laatste rustplaats was bij de rijken; toch had hij nooit enig onrecht begaan, nooit bedrieglijke taal gesproken.

Maar de HEER wilde hem breken, Hij maakte hem ziek. Hij offerde zijn leven voor de schuld van anderen, om zijn nageslacht te zien en lang te leven. En door zijn toedoen slaagde wat de HEER wilde. Na het lijden dat hij moest doorstaan, zag hij het licht en werd met kennis verzadigd.

Mijn rechtvaardige dienaar verschaft velen recht, hij neemt hun wandaden op zich. Daarom ken Ik hem een plaats toe onder velen en zal hij met machtigen delen in de buit, omdat hij zijn leven prijsgaf aan de dood en zich tot de zondaars liet rekenen. Hij droeg echter de schuld van velen en nam het voor zondaars op.

Wat Jezus kwam doen

Heb jij Jezus herkend in deze beschrijving? Zo ja, dan ben je gezegend. Veel tijdgenoten van Jezus en zelfs zijn familie en vrienden deden dat niet. Zij zagen de beloofde messias als een sterke koning van wie de volken zouden schrikken. Hij zou andere koningen sprakeloos doen staan. Dat deze man ook moest lijden en dat hij zou sterven samen met de zondaars, dat konden ze zich niet voorstellen.

Waarom zou Hij met ziektes vertrouwd zijn? Het woord dat hier wordt gebruikt betekent dat iemand ziek is zoals iemand met een huidziekte. Met een huidziekte was je onrein. En als je onrein was, dan kon je niet bij God horen. En hoe kon de dienaar van God nu niet bij God horen?

De meeste schriftgeleerden in Jezus’ tijd pasten deze tekst toe op hun eigen volk, op heel Israël dus. Ze zagen Israël als lijdende dienaar van God en ze geloofden dat God zijn messias zou sturen om het koninkrijk van David te herstellen als zij zich voor honderd procent aan de wet van God zouden houden.

Weet je, ze zaten er helemaal niet zo ver naast! De vergissing die ze maakten, is alleen dat de dienaar niet het volk Israël was, maar iemand die uit dit volk zou voortkomen: Jezus uit Nazaret. Hij was een machtige koning, maar hij zag eruit als een eenvoudige knecht. Hij behaalde de overwinning, maar dan geestelijk en niet militair. Hij won het leven door te sterven.

Jesaja geeft ons hier een blauwdruk van wie de messias werkelijk zou zijn en wat Hij zou doen.

• Hij zal verheven worden.
• Hij zal misvormd worden.
• Hij zal met zijn bloed verzoening brengen.
• Hij zal door velen verworpen worden.
• Hij zal onze zonden en smarten dragen.
• Hij zal onze plaats innemen.
• Hij zal vrijwillig onze schuld en straf op zich nemen.
• Hij zal begraven worden in het graf van een rijke.
• Hij zal hen redden die in Hem geloven.
• Hij zal sterven voor overtreders.

Een plantje dat groeit uit dorre grond

Even terug naar het begin van dit gedicht. God zegt dus dat zijn dienaar hoog verheven zal worden, en dat Hij boven de andere volken en koningen uit zal rijzen. De manier waarop zal echter letterlijk ongelooflijk zijn; het is zo wonderlijk dat je het bijna niet kunt geloven.

Want wie is deze dienaar? ‘Als een loot schoot Hij op onder Gods ogen, als een scheut uit dorre grond.’