Dertig jaar geleden was er geen of nauwelijks vervolging in India. Inmiddels staat het elfde op de Ranglijst Christenvervolging van Open Doors. Sommige jaren staat het zelfs in de top 10 van landen waar geloof het meest kost. Wat is de christenen overkomen? En wat kunnen wij hiervan leren?

Een vriend van mij (tevens voormalig collega bij Open Doors) heeft onderzocht wat de reden is dat christenvervolging zo’n enorme vlucht heeft genomen in India. Hij ontdekte een proces dat bestaat uit vijf elementen:

1. Een vacuüm: er was ruimte voor extremisme

Tot de jaren veertig van de vorige eeuw was India een kolonie van Groot-Britannië. Ook het huidige Pakistan behoorde tot dit gebied. Pakistan was en is overwegend islamitisch, terwijl de mensen in India voor 85 procent hindoeïstisch zijn.

Om te voorkomen dat na de onafhankelijkheid spanningen zouden ontstaan, werden Pakistan en India ieder hun eigen land. Wie moslim wilde zijn, kon naar Pakistan, wie hindoe wilde zijn naar India. Beide staten moesten seculier zijn. Er was dus geen sprake van een staatsgodsdienst.

De eerste halve eeuw van de onafhankelijkheid was de Indiase staat dan ook seculier. Er werd een gematigde koers gevaren. Vanwege corruptieschandalen en andere problemen brokkelde de steun voor de middenpartijen echter af. Zo ontstond er ruimte voor een onderstroom die al tientallen jaren aanwezig was: extreem-hindoeïsme.

2. Een vijand: extreem-hindoeïsme

Het extreem-hindoeïsme wordt aangewakkerd door de RSS.

De RSS is een extremistische hindoebeweging die qua gedachtegoed lijkt op de nazi’s van Adolf Hitler. Alleen draait het bij de RSS niet om de echte Duitser maar om de echte Indiër.

Het doel van de RSS is een groot-India bestaande uit 1 volk (Indiërs, maar India bestaat uit honderden volken), waar 1 taal wordt gesproken (Hindi, maar in India zijn tientallen talen) en waar iedereen behoort tot 1 religie (het hindoeïsme, terwijl er honderden miljoenen niet-hindoes zijn).

Mensen in India moeten dus hun eigen afstamming vergeten en zich beschouwen als Indiër. Ze moeten hun eigen taal vaarwel zeggen en Hindi (leren) spreken. En er mag slechts ruimte zijn voor één godsdienst: het hindoeïsme. De 250 miljoen moslims en de 70 miljoen christenen moeten zich bekeren.

De politieke tak van de RSS, de BJP, heeft het al jaren voor het zeggen in India en onder hun bewind is de discriminatie van en het geweld tegen christenen fors uitgebreid.

(Moslims hebben ook te maken met geloofsvervolging, maar veel minder, onder meer omdat christenen met het westen worden geassocieerd.)

3. Een menigte: het volk opgezweept

Een leider is niets zonder volgelingen. Zij zijn de stukken op het schaakbord die vakkundig uitgespeeld moeten worden. Als er ruimte komt voor het extremistisch gedachtegoed, moet die ruimte worden benut door de vijand. De menigte zorgt voor de chaos die nodig is om in het gat te kunnen duiken.

De menigte kan klein zijn, als die maar zichtbaar en luid genoeg is. In India leek het lange tijd alsof de demonstraties en geweldsuitbarstingen spontaan waren, maar achteraf bleken ze vakkundig te zijn georganiseerd. Steeds meer mensen bezweken aan de groepsdruk en christenen werden steeds vaker slachtoffer van mishandeling en zelfs verkrachting en/of moord door groepen hindoes.

4. Een leugen en een zondebok: ‘Christenen zijn de vijand’

In onze tijd worden de gruwelijkheden van Nazi-Duitsland steeds vaker in twijfel getrokken. Dat is erg, want een leugen. Hitler bouwde zijn rijk op zijn leugens. Eén van de belangrijkste leugens was dat de wereld tegen Duitsland was en dat de Joden waren als ratten die Duitsland probeerden te ondermijnen.

Zo werden onwaarheden de wereld in geholpen en kreeg het volk een zondebok waarmee moest worden afgerekend.

In India gebeurde de afgelopen dertig jaar hetzelfde. Er zijn al christenen in India sinds de eerste eeuw, maar plotseling werden ze afgeschilderd als geheim agenten die door de CIA waren betaald om het hindoeïsme om zeep te helpen. Het woord ‘christen’ ging hoe langer hoe meer ‘buitenlander’ betekenen.

Ook zouden christenen het geld uit het buitenland gebruiken om bekeerlingen te maken. Zelfs nu is het meestal zo dat als christenen worden aangevallen, de christenen worden gearresteerd, niet de aanvallers. De autoriteiten veroordelen die aanvallen zelden. Eerder geven ze het signaal af dat de christenen fout zitten.

5. Een megafoon: zo luid mogelijk

De laatste factor die een grote rol speelt in de toename van vervolging, is de zogeheten ‘megafoon’. Je kunt een leider hebben, een menigte en een serie leugens, maar om goed gebruik te maken van de ruimte in de samenleving moet er momentum worden gecreëerd.

Dat krijg je door de leugens vaak genoeg en luid genoeg te herhalen zodat iedereen ze gaat geloven. Dit is exact wat er is gebeurd in India. In de pers en op lokaal niveau werden en worden de boodschappen van de extremistische hindoes voortdurend naar voren gebracht. Uiteindelijk gaan de meeste mensen je geloven. Anderen houden hun mond. Ze durven niet op te komen voor anderen.

Dit alles tezamen heeft er voor gezorgd dat India zich op een glijdende schaal bevindt. Toen ik twintig jaar geleden voor Open Doors begon te werken, maakte ik wekelijks persberichten over voorgangers die in elkaar waren geslagen. Een paar jaar later gingen de berichten over christelijke mannen.

Weer later ging het geweld zich ook richten op vrouwen. Ook verkrachting werd plotseling ingezet als middel om christenen onder druk te zetten. En de laatste jaren zijn zelfs kinderen niet veilig. Ik zou je gruwelijke verhalen kunnen vertellen en daders worden lang niet altijd gestraft.

Van vredig naast elkaar leven naar een samenleving waarin iedereen hindoe moet zijn. Dat is de weg die India heeft afgelegd.

En hoe zit dit in Nederland? Welke lessen kunnen wij leren?

Of we in Nederland al worden vervolgd of niet, hangt sterk af van je definitie van vervolging. Bij ons vinden praktijken zoals in India gelukkig niet plaats. Er is zelden of nooit (openlijk) geweld tegen christenen.

Maar als je vervolging breder definieert als elke vorm van discriminatie, onvrijheid of onderdrukking vanwege je geloof in Jezus, dan is hier een lichte vorm van vervolging al aanwezig.

Als we uitzoomen dan zijn er drie trends waar we waakzaam voor moeten zijn:

1. Extremistische islam

Denk aan terrorisme, maar ook de beweging waarbij de samenleving zich steeds meer moet aanpassen aan moslims.

2. Intolerante secularisatie

Dit is een ingewikkelde term. Maar ik bedoel ermee dat er een overheersende mening is op tal van zaken waar je niet van af mag wijken. Als in jouw ogen de Bijbel iets anders verkondigt, dan kun je in de problemen komen.

3. Extreem-nationalisme

Dit kan een tegenbeweging zijn tegen de andere trends. Net zoals in India wordt gekeken naar wie de ware Indiër is zou in Nederland kunnen worden gekeken naar een definitie van de echte Nederlander. De kans is groot dat de ‘echte Nederlander’ een atheïst is.

Elk van deze bewegingen kan gebruik maken van de eerdergenoemde vijf elementen: als er een vacuüm is, als er een vijand of een leider is die het anti-christelijke gedachtegoed vertegenwoordigt, als er leugens de wereld in worden geslingerd, als gebruik gemaakt wordt van een menigte en als een megafoon wordt gevonden, dan kan die beweging wind in de zeilen krijgen.

Hoe moeten wij hierop reageren?

Daar gaat mijn volgende blog over. Maar een tipje van de sluier licht ik nu vast op. Nergens roept de Bijbel ons op om bang te zijn. Jezus sprak vaak over vervolging. Niet om Zijn volgelingen angst aan te jagen, maar om hen aan te moedigen om waakzaam te zijn.

Ze hoefden vervolging niet te vrezen. Vervolging is een natuurlijk gevolg van een kerk die trouw is aan zijn missie. Christenen die Gods wil doen, zullen altijd met tegenstand te maken krijgen.

Ook dat is iets wat wij van de kerk in India kunnen leren. Waarom worden christenen meer aangevallen dan moslims? Omdat christenen meer evangeliseren. Ze vertellen anderen over Jezus. Ze bouwen scholen en klinieken. Bijna overal in de wereld vind je ziekenhuizen en onderwijsinstellingen die ooit gesticht zijn door christenen.

In India is sprake van kaste-systeem. Iedere burger heeft een bepaalde status. Niet officieel, maar in de praktijk wel. Er zijn hoge klasse, lage klassen en mensen die zo onzuiver dat ze niet mogen worden aangeraakt. De ‘onaanraakbaren’ worden ze genoemd.

70 procent van alle christenen in India behoort tot de klasse van de onaanraakbaren. Waarom zijn deze mensen christen geworden? Omdat Jezus hen wél heeft aangeraakt!

Vervolging is geen reden om te stoppen met christen zijn, maar een aansporing om door te gaan met de missie.

Binnenkort breng ik een roman uit dat gaat over de vraag ‘Wat als christenvervolging toeslaat in Nederland?’ Hierin maakt de Nederlandse kerk door wat de Indiase kerk heeft meegemaakt. Het boek heet ‘Het verboden boek’. Hier zit een aantal extra’s bij die ons kunnen helpen waakzaam te zijn en lessen te leren van de vervolgde kerk.